Arabuluculuk Anlaşma Belgelerinde İmzanın Önemi ve İcra Edilebilirlik Şerhi

09 Mayıs 2025 Cuma

Arabuluculuk Anlaşma Belgelerinde İmzanın Önemi ve İcra Edilebilirlik Şerhi

Günümüzde uyuşmazlıkların çözümünde mahkemeye başvurmadan önce başvurulan en etkili yöntemlerden biri arabuluculuktur. Özellikle iş hukuku, ticaret hukuku ve tüketici hukuku alanlarında zorunlu arabuluculuk uygulaması sayesinde pek çok ihtilaf, dava yoluna gidilmeden çözüme kavuşturulmaktadır. Ancak, arabuluculuk süreci sonunda imzalanan anlaşma belgesinin icra edilebilirliği konusunda dikkat edilmesi gereken bazı hukuki şartlar bulunmaktadır. Bu şartların başında da anlaşma belgesinin taraflar ve arabulucu tarafından imzalanmış olması gelmektedir.

1. Arabuluculuk Süreci ve Anlaşma Belgesi

Arabuluculuk, tarafların karşılıklı rızası ile bir arabulucu eşliğinde müzakereler yaparak anlaşmaya varmalarını sağlayan alternatif bir uyuşmazlık çözüm yoludur. Taraflar arabuluculuk görüşmeleri sonucunda anlaşmaya varırsa, bu husus bir anlaşma belgesi ile kayıt altına alınır. Bu belge hem arabulucu hem de taraflar (ve varsa vekilleri) tarafından imzalanmalıdır.

2. İcra Edilebilirlik Şerhi Nedir?

Tarafların imzaladığı arabuluculuk anlaşma belgesi, mahkemeden alınacak bir “icra edilebilirlik şerhi” ile birlikte mahkeme ilamı niteliği kazanır. Bu sayede, borçlu yükümlülüklerini yerine getirmezse, anlaşma belgesi doğrudan ilamlı icra takibine konu edilebilir.

Hukuki Dayanak:

• 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu
  Madde 18/A: "Taraflar ve arabulucu tarafından birlikte imzalanan anlaşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi verilmesi hâlinde ilam niteliğinde belge sayılır."
• 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu
   İş hukukunda zorunlu arabuluculuk uygulamasında, tarafların üzerinde uzlaştığı hususlar anlaşma belgesinde yer almalı ve belge taraflar ile arabulucu tarafından imzalanmalıdır.

3. Arabuluculuk Tutanağında İmzanın Önemi

Bir arabuluculuk anlaşma belgesinin icra edilebilir olabilmesi için, hem usule hem de şekle ilişkin bazı şartları taşıması gerekir:

• Tarafların tamamı tarafından imzalanmış olmalı
• Arabulucu tarafından imzalanmış olmalı
• Anlaşma, şarta bağlı olmamalı, açık ve eda içermelidir
• Vekille temsil edilen taraflar adına imza atan vekillerin yetkileri açıkça anlaşma belgesine eklenmiş olmalı

Aksi takdirde belge, icra takibine konu edilemez.

4. Yargıtay Kararları Işığında Uygulama

📌 Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 10.10.2022, E. 2022/12111, K. 2022/11575

"Arabulucu tarafından düzenlenen 01.11.2021 tarihli anlaşma belgesi, sadece taraf vekilleri ve arabulucu tarafından imzalanmış; tarafların kendileri tarafından imzalanmamıştır. Bu durumda, belge ilam niteliği taşımaz. İcra takibi yapılamaz."

📌 Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, 26.09.2022, E. 2022/9143, K. 2022/9318

"Arabuluculuk anlaşma belgesinde alacak şarta bağlanmışsa ve eda hükmü içermiyorsa, belge ilamlı icraya elverişli değildir."

5. Sık Yapılan Hatalar

• Sadece vekillerin imzasıyla yetinilmesi: Tarafların kendisinin imzası bulunmuyorsa belge geçersiz olur.
• Eksik taraf imzası: Taraflardan biri belgeyi imzalamazsa icra edilebilirlik mümkün değildir.
• Şarta bağlı anlaşmalar: "Borç, 6 ay içinde ödenirse…" gibi ifadeler belgeyi ilam niteliğinden çıkarır.
• Vekaletnamesiz imzalar: Vekilin yetkisi yoksa imza geçersiz sayılır.

6. Sonuç ve Öneriler

Arabuluculuk anlaşmalarının hukuken geçerli ve icra edilebilir olması, yalnızca içerik değil şekil şartlarına da uyulmasına bağlıdır. Anlaşma belgesinin taraflar ve arabulucu tarafından bizzat imzalanması; varsa vekillerin yetkilerinin tam ve açık biçimde belgelenmesi gereklidir.

Uygulamada basit gibi görünen imza eksiklikleri, ilam niteliğinde belge düzenlenmesini imkânsız hale getirmekte ve icra sürecini tıkanma noktasına getirebilmektedir. Bu nedenle arabuluculuk süreci sonunda imzalanacak belgeler dikkatle hazırlanmalı ve bir hukukçudan destek alınmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Arabuluculuk anlaşma belgesinde imza kimin tarafından atılmalı?

Hem tarafların kendisi hem de arabulucu tarafından imzalanmalıdır. Taraflar vekille temsil ediliyorsa, vekilin yetkisini gösteren vekaletname açıkça sunulmalı ve mümkünse anlaşma belgesine eklenmelidir.

2. Sadece vekillerin imzası yeterli olur mu?

Hayır. Yargıtay kararlarına göre, yalnızca vekillerin imzası yeterli değildir. Tarafların bizzat imzası bulunmayan belgeler icra edilebilirlik şerhi alamaz.

3. Anlaşma belgesinde borcun ödenmesi bir şarta bağlanmışsa ne olur?

Bu durumda belge eda hükmü içermediğinden ilam niteliği taşımaz ve ilamlı icraya konu edilemez. Örneğin, “Ödeme yapılırsa davadan vazgeçilecektir” gibi kayıtlar şarta bağlıdır.

4. Arabuluculuk anlaşma belgesi doğrudan icraya konabilir mi?

Eğer icra edilebilirlik şerhi alınmışsa, anlaşma belgesi mahkeme ilamı niteliğindedir ve ilamlı icra yoluyla doğrudan takip yapılabilir.

5. İcra edilebilirlik şerhi nasıl alınır?

Taraflar, anlaşma belgesiyle birlikte yetkili sulh hukuk mahkemesine başvurarak icra edilebilirlik şerhi talep eder. Mahkeme, belgenin şartlara uygun olup olmadığını denetler.

6. Arabuluculuk sürecinde imzalanan her anlaşma geçerli midir?

Hayır. Her anlaşma hukuken geçerli değildir. İçeriğin açık, tarafların imzalarının eksiksiz ve anlaşmanın eda içermesi gerekir. Aksi halde belge geçerlilik ve icra kabiliyeti taşımaz.

7. İcra edilebilirlik şerhi alınmadan icra takibi başlatılabilir mi?

Hayır. İcra edilebilirlik şerhi olmadan, arabuluculuk anlaşması yalnızca ilamsız icraya konu olabilir. Bu da alacaklının daha zayıf bir konumda olması anlamına gelir.